Dự án cảng container Long Sơn do Công ty TNHH Long Sơn đầu tư tại Khu kinh tế Nghi Sơn được UBND tỉnh Thanh Hoá chấp thuận chủ trương từ tháng 7/2016. Đây là cảng container chuyên dụng đầu tiên của khu kinh tế này,ìsaocảngcontainerLongSơnđượcxâyởThanhHótrị sẹo rỗ dự kiến vốn đầu tư hơn 750 tỷ đồng, sử dụng diện tích mặt nước khoảng 15 ha, sẽ khai thác năm 2025.
Dự án đề xuất xây ba bến cảng song hiện chỉ bến số 3 đóng tại xã Hải Hà, thị xã Nghi Sơn nằm trong quy hoạch và được cấp phép xây dựng. Bến có công suất thiết kế mỗi năm bốc dỡ khoảng 100.000-200.000 container.
Trưa 25/10, nhiều phụ nữ tập trung, mang cơm hộp ăn dưới trời mưa trong khuôn viên quy hoạch làm cảng container Long Sơn. Ảnh: Lê Hoàng
Ông Mai Sỹ Lân, Phó chủ tịch UBND thị xã Nghi Sơn, cho hay Khu kinh tế Nghi Sơn là một trong 8 khu kinh tế trọng điểm ven biển của cả nước. Trong quy hoạch của khu này, cảng container Long Sơn là "dự án lớn, trọng điểm". Ngoài đáp ứng nhu cầu bốc xếp hàng hóa xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp, khu công nghiệp ở tỉnh Thanh Hóa và vùng phụ cận, dự án sẽ hiện thực hóa quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển Bắc Trung bộ, quy hoạch cảng biển Nghi Sơn đã được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt.
Cuối năm 2016, khi chính quyền xã Hải Hà thông báo chuẩn bị kiểm kê bồi thường dự án, nhiều hộ dân ở các thôn Hà Nam và Hà Đông đã "ồ ạt xây dựng" hàng trăm công trình nhà ở, nhà xưởng, trang trại, tường rào, giếng nước... Thời điểm đó, cơ quan chức năng đã huy động lực lượng để ổn định tình hình, "tránh làm ảnh hưởng môi trường đầu tư trên địa bàn khu kinh tế Nghi Sơn".
Hiện dự án cảng container Long Sơn mới triển khai được một con đường dẫn từ tỉnh lộ 513 ra bờ biển xã Hải Hà dài khoảng 200 m. Các hạng mục còn lại chưa triển khai.
Từ đêm 17/10 tại xã Hải Hà, khi nhà đầu tư chuẩn bị khởi công bến số 3, hàng trăm người dân đã tập trung phản đối. Theo người dân địa phương, trước đó chính quyền đến từng nhà vận động và tổ chức hai buổi đối thoại tại trụ sở UBND xã song họ cho rằng "chưa nhận được câu trả lời thuyết phục, thỏa đáng" trước các thắc mắc, lo lắng được đặt ra.
Theo thống kê của UBND xã Hải Hà, những ngày qua rất đông học sinh đã tập trung ở bờ biển, có ngày "hơn 100 học sinh tiểu học, THCS nghỉ học để đi theo bố mẹ". Chính quyền nói đã lập các tổ công tác vận động người dân giải tán, ủng hộ dự án song chưa nhận được đồng thuận.
Trưa 25/10, cả trăm người dân xã Hải Hà (hầu hết là phụ nữ) tiếp tục tập trung về bờ biển. Trong cơn mưa nặng hạt, tiếng loa của lực lượng chức năng liên tục phát thông báo vận động người dân giải tán, ủng hộ triển khai dự án...
Giải thích lý do tập trung, chị Cao Thị Lĩnh, thôn Hà Đông, xã Hải Hà, nói: "Chúng tôi chỉ còn một khoảnh bờ biển nhỏ, giờ thu hồi đi thì biết sinh sống ra sao". Chị đề xuất "khi nào cho dân đi đến vùng tái định cư thì hãy làm dự án".
"Từ xa xưa nhà tôi gắn bó với nghề biển, giờ nếu mất biển bà con không biết làm gì để kiếm sống vì đã lớn tuổi lại không có công việc nào khác", chị Mai Thị Thúy nói.
Trước băn khoăn này, ông Mai Sỹ Lân, Phó chủ tịch UBND thị xã Nghi Sơn, cho hay trước khi dự án triển khai, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có đánh giá tác động môi trường biển và kết luận "công trình không ảnh hưởng nhiều đến môi trường cũng như ngư trường khai thác thuỷ sản của ngư dân địa phương".
Theo báo cáo đánh giá tác động của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông Thanh Hoá, bến cảng số 3 tạo vùng ảnh hưởng khoảng một km tính từ bờ biển trở ra (cầu cảng rộng 500 m và 500 m vành đai bảo vệ), chiếm diện tích mặt nước vùng biển ven bờ khoảng 250.000 m2. Bến số 3 sẽ tạo thành đê chắn sóng, chắn gió cho người dân xã Hải Hà, đồng thời tạo thành vùng nước với diện tích khoảng 10 ha phục vụ cho ngư trường neo đậu tàu thuyền an toàn.
Công ty TNHH Long Sơn cam kết khi dự án vận hành sẽ tuyển 500 lao động địa phương vào làm việc, hỗ trợ xây dựng các công trình phúc lợi...
Về đề xuất di dân đến nơi tái định cư, ông Mai Sỹ Lân cho biết UBND tỉnh Thanh Hoá đã có đề án di dời toàn bộ người dân xã Hải Hà đến vị trí mới ở phường Xuân Lâm và Hải Bình, cách gần 10 km. Trước mắt, năm 2024, chính quyền sẽ di chuyển hơn 400 hộ ở thôn Hà Nam về phường Hải Bình.
Xã Hải Hà rộng hơn 12.000 ha với gần 3.000 hộ (hơn 11.000 nhân khẩu) thuộc 9 thôn. Toàn xã có 415 tàu thuyền với khoảng 700 lao động trực tiếp làm nghề đánh bắt thuỷ hải sản.
Phối cảnh bến cảng số 3 - cảng container Long Sơn. Ảnh: Lê Hoàng
Hiện nhà chức trách huy động hàng trăm cảnh sát và bộ đội biên phòng, dân quân tự vệ nhằm ổn định an ninh và thuyết phục người dân.
Công ty Long Sơn cho hay những ngày tới sẽ tiếp tục phối hợp với chính quyền vận động người dân để dự án sớm triển khai đúng tiến độ.
Liên quan sự việc ở xã Hải Hà, Công an thị xã Nghi Sơn khởi tố vụ án hình sự về tộiGây rối trật tự công cộng. Theo nhà chức trách sáng 23/10 khoảng 300 người, chủ yếu là phụ nữ và trẻ em đã "tụ tập, mang theo băng rôn, biểu ngữ, hò hét phản đối". Đoàn người đi bộ ra tỉnh lộ 513 từ xã Hải Hà, qua xã Hải Thượng, Hải Yến.
Công an cáo buộc quá trình di chuyển này đã gây ách tắc giao thông kéo dài hơn một km, gây mất an ninh trật tự từ 8h30 đến 11h45.